DIŞ GEBELİK

 

Dış Gebelik Nedir? 

Dış gebelik, gelişmekte olan bir embriyonun rahim iç boşluğu dışındaki bir yere yerleşmesidir. Kadında üreme organları, rahim (döl yatağı),  iki yumurtalık, rahimi yumurtalığa bağlayan iki tüp (kanallar, halk arasında kordon da denir) ve vajinadan (hazne) oluşur. Bir yumurta (kadın üreme hücresi) ve sperm (erkek üreme hücresi) tüplerin içinde birleştiğinde, hızla yeni hücreler geliştirmeye başlarlar. Bebeği oluşturacak olan, embriyo adı verilen bu hücre grubu, bir yandan çoğalırken bir yandan da tüpün içinde ilerleyerek, rahim iç boşluğuna ulaşır ve oraya yerleşir.  Dış gebelikte ise embriyo rahim iç boşluğuna değil de başka bölgelere yerleşir. Embriyo, rahim DIŞINA yerleştiği için de bu gebeliklere DIŞ GEBELİK denir. Rahim dışına yerleşen embriyo bir süre büyürse de bu gebelikten bebek gelişmez. 

Dış gebelik Neden Önemlidir? 

Dış gebelikte, embriyo büyüdükçe ağrı, ve iç kanamaya neden olabilir. Bu sorunlardan bazıları yaşamı tehdit edebilir. Çoğu dış gebelikte embriyo, tüplerden birine (yumurtalıkları rahime bağlayan kanallar) yerleşir. Bu durum "tubal gebelik" olarak da adlandırılır. Nadir durumlarda, embriyo ayrıca rahim ağzına, yumurtalıklara veya karnın iç kısmına da yapışabilir. Bazı kadınlarda,  dış gebelik gelişme şansı diğer kadınlardan daha yüksektir.

Hangi Kadınlarda Dış Gebelik İhtimali Daha Yüksektir?

● Geçirilmiş enfeksiyonlar veya ameliyatlara (apandisit, kist vb.) bağlı olarak zarar görmüş tüpü (kanalları) olanlar

● Daha önce dış gebelik geçirenler

● Gebe kalmak için tedavi alanlar

● Sigara içenler 

Doğum kontrolü için, rahim içi araç (spiral)  kullananların gebelik ihtimali oldukça düşüktür. Ancak bu kadınlar gebe kaldıklarında dış gebelik ihtimali, normal gebeliğe göre daha yüksektir. Bu nedenle bu kadınlar dış gebelik ihtimali açısından hemen araştırılmalıdır. 

Dış Gebeliğin Belirtileri Nelerdir? 

Dış gebeliği olan kadınlarda her zaman erken dönemde bulgu görülmez. Ama görülürse ilk bulgular şunlardır; 

● Alt karın ağrısı

 ● Vajinal kanama (kanama ağır, hafif olabilir veya sadece kan lekeleri ya da kahverengi lekeler olabilir) 

Bazen de dış gebelik erken dönemde şikayete neden olmaz. Ancak tüplerde büyüyen embriyo tüpleri yırtar ise şiddetli şikayetlere yol açabilir; 

● Şiddetli alt karın ağrısı

● Vajinadan aşırı kanama

● Bayılma veya bayılma veya bayılacakmış gibi hissetme 

Gebeliğiniz varsa ve yukardaki şikayetlerden birine sahipseniz; vakit kaybetmeden bir acil servise başvurmanız gerekir. 

Dış Gebelik Tanısı Nasıl Konur? 

Dış gebelik tanısı genelde hemen konulmaz. O nedenle dış gebelik şüphesi olan kadınlar birkaç gün içinde tekrar edilen muayenelere tabi tutulabilir. Tanıda ana olarak iki önemli inceleme yapılır; 

Kanda Beta-HCG testi: Bu hormon gebelikte vücutta üretilmeye başlanır ve erken gebelikte hızla yükselir. Normal gebeliklerde iki günde bir, yaklaşık 2 kat artar. Bu hormonun gün aşırı ölçümü bize gebeliğin normal olup olmadığı ile ilgili fikir verir. Uygun olmayan yükselmeler, normal gebelik ihtimalini azaltır. Ancak tek başına dış gebelik tanısı koydurmaz. 

Vajinal Ultrason Muayenesi: Bu muayene nadiren direkt dış gebelik tanısı konulmasını sağlayabilir.  Ama normal gebeliği ekarte etmesi bakımından oldukça önemlidir. Ayrıca dış gebelik iç kanama yapmış ise ultrason muayenesi tanıda oldukça belirleyicidir. 

Bu iki muayenenin beraber değerlendirilmesi,  dış gebeliğin erken dönemde tanınmasını sağlar. Ama unutulmaması gereken nokta şudur; dış gebelik tanısı genelde bir muayene ile konulmaz ve tekrarlayan muayeneler gerekebilir. 

Erken Gebelik Muayenesi Neden Önemlidir? 

Tüm gebelerin erken dönemde, adet gecikmesinden yaklaşık bir hafta sonra, ultrason muayenesi olması önerilmektedir. Bu gebeliğin rahim içine yerleştiğini göstermesi ve dış gebeliği ekarte etmek açısından çok önemlidir. Bir dış gebelik söz konusu olduğunda ve erken tanı aldığında, bunun ameliyatsız tedavi edilme şansı daha yüksektir. Yani dış gebelikte erken tanı önemlidir.  

Dış Gebelik Nasıl Tedavi Edilir? 

Dış gebelik tanı aldığı döneme, embriyonun büyüklüğüne, kadının şikayetlerine ve başka faktörlere bağlı olarak iki şekilde tedavi edilebilir. 

Dış Gebeliğin İlaçla Tedavisi: Genellikle bu tedavi dış gebelik erken saptandığında uygulanır. İlaç verilerek, embriyonun büyümesini durdurulur ve erimesi sağlanır. İlaçla tedavi edilen kadınların tedavinin işe yaradığından emin olmak için birkaç hafta kan testleri ile takip edilmesi gerekir. Bu tedavi yaklaşık %90 oranında başarılı olur.

 Dış Gebeliğin Ameliyatla Tedavisi: Kapalı veya açık ameliyatla embriyo, dış gebeliğin olduğu yerden çıkarılır. Bu ameliyatta, rahimi yumurtalıklara bağlayan tüp alınabilir. Bazen tüp alınmadan bırakılabilir. 

Dış Gebelik Önlenebilir mi? 

Dış gebelik maalesef çoğu zaman önlenemez. Ancak rahim enfeksiyonları erken dönemde yakalanıp tedavi edilirse, tüplerin hasar görmesi ve buna bağlı gelişecek dış gebelikler engellenebilir. 

Dış Gebelik Geçiren Bir Kadın Tekrar Gebe Kalabilir mi? 

Çoğu kadın dış gebelikten sonra, normal gebelik yaşayabilir. Ancak bu kadınların tekrardan gebe kaldığında yakından takip edilmesi gerekir. Çünkü diğer kadınlara göre dış gebelik geçirme ihtimali biraz daha yüksektir.